พระอภิธรรมปิฎก

เล่มที่ 3

ปุคคลปัญญัติ¹

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

อุทเทสวาระ

[1]

บัญญัติ 6 ประการ คือ

บัญญัติว่าเป็นขันธ์
2. อายตนบัญญัติ บัญญัติว่าเป็นอายตนะ
3. ธาตุบัญญัติ บัญญัติว่าเป็นธาตุ
4. สัจจบัญญัติ บัญญัติวาเป็นสัจจะ
5. อินทริยบัญญัติ บัญญัติว่าเป็นอินทรีย์
6. ปุคคลบัญญัติ บัญญัติว่าเป็นบุคคล

1. ขันธบัญญัติ

[2] การบัญญัติธรรมที่เป็นหมวดหมู่กันว่า ขันธ์ มีเท่าไร ขันธ์
มี 5 คือ
1. รูปขันธ์
2. เวทนาขันธ์

1. บาลีเล่มที่ 36. คัมภีร์ที่ 4

3. สัญญาขันธ์
4. สังขารขันธ์
5. วิญญาณขันธ์
การบัญญัติธรรมที่เป็นหมวดหมู่กันว่า ขันธ์ ก็มี 5 ตามจำนวนหมวด
ธรรมเหล่านั้น.

2. อายตนบัญญัติ

[3] การบัญญัติธรรมอันเป็นบ่อเกิดว่า อายตนะ มีเท่าไร อายตนะ
มี 12 คือ
1. จักขวายตนะ
2. รูปายตนะ
3. โสตายตนะ
4. สัททายตนะ
5. ฆานายตนะ
6. คันธายตนะ
7. ชิวหายตนะ
8. รสายตนะ
9. กายายตนะ
10. โผฏฐัพพายตนะ
11. มนายตนะ
12. ธัมมายตนะ
การบัญญัติธรรมที่เป็นบ่อเกิดว่า อายตนะ ก็มี 12 ตามจำนวน
ธรรมเหล่านั้น.